وابستگي ۹۰ درصدي روغن به واردات؛ توليدكننده انگيزه‌اي براي كشت دانه‌هاي روغني ندارد
رئيس بخش تحقيقات دانه‌هاي روغني سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي از وابستگي ۹۰ درصدي روغن به واردات و سهم پايين توليد داخلي روغن در كشور خبر داد و گفت: «اين وضعيت حاصل عوامل متعددي است، اما مهم‌ترين آن‌ها، اقتصادي بودن يا نبودن توليد دانه‌هاي روغني براي كشاورز است.»
مهدي غفاري، رئيس بخش تحقيقات دانه‌هاي روغني سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، درباره وضعيت كشت دانه‌هاي روغني در كشور اظهار كرد: در ايران شش گياه روغني شامل كلزا، آفتابگردان، سويا، كنجد، كاملينا و بادام‌زميني تعريف شده‌اند. البته بادام‌زميني كمتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد، اما پتانسيل كشت تمامي اين گياهان در كشور وجود دارد. در سطح كشور، سطح زيركشت متغير است اما به‌طور متوسط بين ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار هكتار در سال متغير بوده است.
به گزارش ايسنا، غفاري با بيان اينكه كم‌آبي بيشتر بر عملكرد دانه‌هاي روغني تأثير مي‌گذارد تا بر سطح زيركشت آن‌ها، ادامه داد: در برخي مناطق ممكن است به‌دليل كمبود آب، كشتي صورت نگيرد يا سطح زيركشت كاهش يابد، اما اثر اصلي كم‌آبي، كاهش عملكرد در واحد سطح است. در نتيجه ما بيشتر از نظر عملكرد دچار خسارت مي‌شويم.
وي افزود: كشت پاييزه نيازمند وجود رطوبت در فصل پاييز است تا كشاورز بتواند زمين را آماده كند و عمليات كاشت را انجام دهد و در صورت نبود بارندگي و وقوع تنش خشكي، آمادگي براي كشت از بين مي‌رود و سطح زيركشت كاهش مي‌يابد. همچنين در كشت‌هاي بهاره نيز نياز به رطوبت اوليه وجود دارد، و اگر در اوايل بهار بارندگي كافي نباشد، آماده‌سازي زمين با مشكل مواجه مي‌شود و به‌طور مستقيم سطح كشت پايين مي‌آيد. بنابراين اثر اول كم‌آبي، كاهش سطح زيركشت و اثر دوم آن، كاهش عملكرد محصول است.
رئيس بخش تحقيقات دانه‌هاي انفج وين همچنين به استان‌هاي پيشرو در كشت اين محصولات اشاره كرد و گفت: استان گلستان بيشترين سطح زيركشت دانه‌هاي روغني را به خود اختصاص داده است و پس از آن، خوزستان، مازندران، ايلام و منطقه مغان در استان اردبيل در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند. گياه گلرنگ در استان‌هاي اصفهان، آذربايجان شرقي، زنجان و همدان كشت مي‌شود. كنجد نيز در استان‌هاي فارس، بوشهر، جنوب استان كرمان (جيرفت) و هرمزگان كشت مي‌شود. كنجد از گياهان با ارزش با كيفيت بالاي روغن است كه در حدود ۵۰ هزار هكتار از اراضي كشور كشت مي‌شود و در صنايع غذايي و شيريني‌پزي كاربرد دارد. كشت آن بيشتر در سه استان متمركز است.
وي همچنين به وضعيت كشت آفتابگردان اشاره كرد و گفت: آفتابگردان روغني در استان‌هاي گلستان، خراسان شمالي و سمنان بيشترين سطح كشت را دارد. ابتدا گلستان، سپس سمنان و بعد خراسان شمالي در رتبه‌هاي بعدي هستند. اين محصول به‌صورت پراكنده در استان‌هاي ديگر نيز كشت مي‌شود.
رئيس بخش تحقيقات دانه‌هاي روغني سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، در ادامه با اشاره به سهم پايين توليد داخلي روغن در كشور گفت: ساليان متمادي است كه تنها حدود ۱۰ درصد نياز كشور به روغن در داخل توليد مي‌شود و ۹۰ درصد آن از طريق واردات تأمين مي‌شود. اين وضعيت حاصل عوامل متعددي است، اما مهم‌ترين آن‌ها، اقتصادي بودن يا نبودن توليد دانه‌هاي روغني براي كشاورز است. توليدكننده كشاورزي در كشور ما تنها به عنوان تأمين‌كننده روغن ديده مي‌شود، در حالي‌كه براي او، صرفه اقتصادي حرف اول را مي‌زند. به‌عنوان مثال، در مناطق شمالي كشور، كشاورز ميان كشت برنج و سويا يكي را انتخاب مي‌كند و طبيعتاً اگر درآمد برنج بيشتر باشد، به سراغ آن مي‌رود. قيمت ترميمي سويا حدود ۴۳ هزار تومان است كه براي كشاورز انگيزه كافي ايجاد نمي‌كند.
غفاري همچنين درباره قيمت آفتابگردان روغني گفت: قيمت خريد اين محصول از كشاورز بين ۳۶ تا ۴۳ هزار تومان در هر كيلوگرم است و متوسط حدود ۴۰ هزار تومان در نظر گرفته مي‌شود، اما اين نرخ نيز براي كشاورز به‌ويژه در مناطقي با عملكرد پايين، قانع‌كننده نيست. در چنين شرايطي، كشاورزان ترجيح مي‌دهند به جاي دانه‌هاي روغني، گياهان رقيب مانند برنج، ذرت يا بادام‌زميني كشت كنند.
برچسب: ،